Boerenwormkruid wordt vaak als onkruid gezien maar niets is minder waar. Het prachtig gefranjerde blad en de goudgele bloemen zijn een aanwinst voor de border of de kruidentuin. De bloemen houden zich prima als snijbloem in veldboeketten en kunnen heel goed gedroogd worden (in juni tot september plukken).
Fraaie verhalen
De naam Tanacetum is vermoedelijk afgeleid van het Oudgriekse woord athanasia, dat ‘onsterfelijk’ betekent. Volgens de Griekse mythe werd het kruid gebruikt om Ganymedes onsterfelijk te maken, nadat Zeus een oogje op hem had laten vallen. Op de berg Olympus werd hij vervolgens de waterdrager voor de goden (Aquarius) en de minnaar van Zeus.
Vroeger werd het kruid gebruikt tegen muggen, vlooien, mieren en wormen. Het werd bij keukendeuren geplant, in slaapkamers in tuiltjes opgehangen (tegen vliegen en muggen) of in kippenhokken gehangen tegen bloedluis. In het volksgeloof wordt het gezien als een afweerkruid tegen spoken, heksen en onweer. Boerenwormkruid maakt onderdeel uit van de kruidenwis, een bosje bij elkaar gebonden kruiden dat op 15 augustus, Maria Hemelvaart, wordt gewijd in de katholieke kerk terwijl er wordt gebeden voor het welzijn van lichaam en ziel. ‘Zij heeft haar kruidenwis gekregen’ betekent in Maastricht dat zij een kindje heeft gekregen.
Toepassingen
Boerenwormkruid werd of wordt door imkers gebruikt bij het ontsmetten van de bijenkast. Het kan ook in de imkerspijp gerookt worden als de kast berookt wordt, zodat de bijen zich terugtrekken in de kast. In de kruidengeneeskunde vindt een boerenwormkruidlotion toepassing bij schurft. Het wordt verder gebruikt tegen onder andere artritis en verkoudheid. Wat boerenwormkruid in de schoenen zou helpen tegen chronische koorts.
In de plant komt het giftige thujon voor, dat wormafdrijvend is, vooral spoel- en lintwormen. Ook was het kruid in gebruik om abortus op te wekken. In een hoge dosering kan het duizeligheid, krampen en buikpijn veroorzaken en kan het dodelijk zijn. In vroeger tijden werd het ook gebruikt voor het conserveren van lichamen.
In kleine hoeveelheden wordt boerenwormkruid vermengd in groenkoeken of ovenkoeken en gebruikt om de smaak van eieren te verbeteren. In West-Vlaanderen wordt deze plant dan ook ‘pannekoekekrût’ genoemd.
Herkomst
Europa behalve het Middellandse Zeegebied, en het noorden van Azië
Welke insecten trekt de plant aan?
De vlakke gele bloemhoofdjes zijn een uitnodigende landingsplaats en bieden aan nectarliefhebbers een gastvrij plekje. Speciaal voor insecten met een korte tong vormt de verzameling ondiepe buisbloempjes een feestbanket. Vliegen, kevers, wespen en bijen zoeken er met graagte hun kostje bij elkaar. Ook vlinders, vooral dikkopjes, zandoogjes en blauwtjes, zijn trouwe gasten.
Algemeen
Vaste plant met grote ecologische waarde. Hij heeft een kantige, donkerbruin gekleurde stengel en geveerde bladeren die bezet zijn met kliertjes die een sterke kamferachtige geur verspreiden. Aanraken van het blad kan tot overgevoeligheidsreacties leiden. De hoge planten vallen direct op met hun dicht op elkaar staande goudgele bloemhoofden. Zij groeien in groepen in wegbermen, taluds en verstoorde grond, maar een plekje in je tuin vinden ze ook goed. De groepen ontstaan doordat de planten groeien uit een ondergrondse wortelstok. Pas op: dit kruid is giftig!
Standplaats
Zonnige, droge, zanderige grond. Staat veel in ruige bermen, langs dijken en vooral op ruderale terreinen, dat is een biotoop die door menselijke activiteit is verstoord en waarvan de bodem een grote hoeveelheid voedingsstoffen bevat, bijvoorbeeld bouwterreinen.
Hoogte
60-120 cm
Bloeitijd
Juni-augustus, nabloei tot in de herfst
Bloeiwijze
Platte schermen die bestaan uit tientallen bloemhoofdjes met buisbloemen, waarvan de buitenste geen meeldraden bezitten. Ze staan in schijnschermen zeer dicht opeen en geven het scherm de stevigheid van een kussentje. De bloemen blijven lang hun kleur houden.
Kleur
Goudgeel
Hoe te vermeerderen
Een deel van de wortelstok afsteken en planten, of zaaien. De bloem maakt een bol van pluizige zaden die je ter plekke in de tuin kunt zaaien in de herfst of in maart-juli. Snelle kieming, gelijkmatig vochtig houden (niet nat) bij circa 20 °C. Dun afdekken en licht aandrukken. Zaait zichzelf ook uit.
Zaadjes in zadenbieb?
Nadat deze plant zaadjes heeft geproduceerd, zijn ze te vinden in de zadenbibliotheek in Zinder.
Weetjes
Andere namen voor deze plant zijn hondenbloem, pissebed en papenblad. De plant wordt tot de kompasbloemen gerekend omdat de bladeren in volle zon zich bijna plat op het zuiden richten. Hij heeft zelfs een eigen bij, de wormkruidbij (Colletes daviesanus).